Zespół ciasnoty podbarkowej

Zespół ciasnoty podbarkowej (ang. Subacromial Impingement Syndrome- SIS) jest jedną z najbardziej powszechnych dysfunkcji powodujących ból stawu ramiennego. Mniej więcej połowa przypadków zaburzeń w stawie barkowym spowodowana jest ciasnotą podbarkową, nazywaną także konfliktem podbarkowym lub cieśnią podbarkową. Objawami są: ból o różnym nasileniu i ograniczanie zakresu ruchu stawu.

Dolegliwości bólowe mogą stać się tak dokuczliwe, że nawet najprostsze codzienne czynności stają się problemem. Osoby dotknięte cieśnią podbarkową skarżą się na ból nasilający się w nocy, który wybudza je ze snu. Prowadzi to do wielomiesięcznego okresu, w którym pacjent nie może wypocząć w nocy i ma znaczne dolegliwości w trakcie dnia.
Przestrzeń podbarkowa jest strefą barku znajdującą się pomiędzy wyrostkiem barkowym łopatki, więzadłem kruczo-barkowym oraz stawem barkowo-obojczykowym (tworzą strop przestrzeni) oraz głową i guzkiem większym kości ramiennej (stanowią dolne ograniczenie przestrzeni). Zespołem ciasnoty podbarkowej nazywa się stan, w którym przestrzeń ta ulega zmniejszeniu. Prowadzi to do ucisku struktur znajdujących się w świetle przestrzeni: kaletki podbarkowej, pierścienia rotatorów, ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego. Również podrażnienie tych struktur, prowadzące do ich obrzęku może sprawić, iż w przestrzeni będzie „za mało miejsca”. W takim przypadku, podczas unoszenia kończyny do góry dochodzi do kompresji, ucisku struktur znajdujących się w jej obrębie. Długotrwałe drażnienie ścięgien i kaletki powoduje ich uszkodzenie i stan zapalny. Jest on bardziej aktywny w nocy, stąd silne dolegliwości nocne.

Cechą predysponującą do powstania pierwotnej cieśni podbarkowej jest haczykowate ukształtowanie wyrostka barkowego. Również zmiany w budowie: więzadła kruczo-barkowego, stawu barkowo-obojczykowego i dalszego końca obojczyka, spowodowane urazem lub zwyrodnieniem mogą prowadzić do powstania cieśni. Dysfunkcje tkanek miękkich, głównie mięśni stożka rotatorów oraz mięśni stabilizujących łopatkę na ścianie klatki piersiowej z czasem powodują zmniejszanie się przestrzeni podbarkowej. Niestety również zmiany w układzie odpornościowym, biochemiczne, brak równowagi hormonalnej lub choroby metaboliczne (np. cukrzyca) mają wpływ na wielkość tej przestrzeni. Z powodu artropatii cukrzycowej pacjenci z tym schorzeniem mają trzy razy większe ryzyko rozwoju zespołu niż pozostali pacjenci. Wtórny zespół ciasnoty podbarkowej jest najczęściej następstwem przebytego urazu , zabiegu operacyjnego lub długiego unieruchomienia.
Rozpoznanie cieśni podbarkowej jest oparte o wywiad, badanie kliniczne i badania obrazowe – RTG, USG.

Leczeniem, które przynosi doskonałe efekty jest połączenie rehabilitacji i farmakoterapii podawanej doustnie lub miejscowo. Zwykle stosuje się steroidowe leki przeciwzapalne w formie ostrzyknięcia odpowiednich struktur w obrębie przestrzeni podbarkowej, co pozwala na zmniejszenie dolegliwości bólowych i podjęcie odpowiednich ćwiczeń. Wzmocnienie stożka rotatorów, wyćwiczenie mięśni stabilizujących łopatkę pozwala na przywrócenie właściwej odległości struktur tworzących przestrzeń podbarkową. W razie nieskuteczności leczenia zachowawczego trwającego 12 – 16 tyg trzeba rozważyć leczenie operacyjne.

Zabieg artroskopowy zwykle znacznie zmniejsza dolegliwości bólowe oraz pozwala na zwiększenie zakresu ruchomości barku. Nieodłączną częścią całego procesu leczenia są ćwiczenia, które rozpoczynają się już w dniu zabiegu. Po dekompresji przestrzeni podbarkowej nie jest wymagane żadne unieruchomienie.